نفرین در کتیبهها
تاریخ انتشار: ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۰۱۳۲۰
ایسنا/ مرتضی رضوانفر ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ـ با بیان این جملات، درباره ریشه نفرین در تاریخ به ایسنا گفت: ظاهرا لعنت و نفرین همیشه در طول تاریخ ابزاری مؤثر برای تمکین و تبعیت بوده است و مردم همیشه به آن معتقد بودهاند. در واقع از زمانی که مردم به دعا اعتقاد پیدا کردهاند، نفرین هم رایج شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این پژوهشگر افزود: دعا و نفرین از یک ریشه هستند و نفرین یک دعای منفی است. هر دو استمداد از یک نیروی ماوراءالطبیعه برای انجام یک کار است. حالا ممکن است این کار در مسیر هدف صاحب کتیبه باشد پس طلب نیکی کند یا برخلاف خواسته او باشد که طلب شر میکند. حتی در فرهنگ لغات نیز برای معنی فارسی دعا، کلمه «آفرین» گفته میشود که با حذف حرف «آ» و اضافه کردن حرف «ن» میشود «نفرین».
او ادامه داد: بر اساس برخی اسناد تاریخی، انسان برای رفع موانع و مشکلاتش به نیروهای ماوراءالطبیعه یعنی بالاترین نیروها مانند خدا متوسل میشده و خدا را به عنوان ناظر و یا فاعل بر انجام نفرین قرار میداده؛ مثلا «نسل او زیر خورشید برچیده شود»، همچنین عباراتی چون «خدا یا خدایان او را لعنت کند». حتی معتقد بوده که وقتی نفرین بر کتیبهها را بالاترین قدرتها مثل پادشاهان و حاکمان مینوشتند، اثربخشی بیشتر داشته است.
رضوانفر گفت: مخاطب نفرینها در کتیبهها معمولا شخصی است که فاعل خطا است و در دورههایی هم این نفرین را خطاب به فرزندان، خانواده و یا قوم فرد خطاکار گسترش دادهاند. برخی نفرینها دنیوی بودهاند، مانند نفرین بر جان و سلامتی، مقطوعالنسل شدن و نابودی، در برخی موارد هم نفرین بر آخرت و زندگی پسین فرد است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار کرد: همانگونه که اشاره کردم ردپای نفرینها در بسیاری از نقاط جهان قابل مشاهده است چون همیشه ابزار موثری برای ترغیب یا پیشگیری بوده است. در ایران نیز از دوران عیلامی و هخامنشی نمونههایی از این نفرینها توسط کارشناسان قرائت شده است مانند آجرنوشتههای زیگورات چغازنبیل که به نابودکننده معبد میگوید: «باشد که نفرین خدایان بر وی قرار گیرد و باشد که زیر خورشید فرزندی نداشته باشد» یا در کتیبه داریوش در بیستون به نابودکننده کتیبه و پیکرهها میگوید: «اهورا مزدا ترا زننده باد و ترا دودمان مباد و آنچه کنی اهورا مزدا آن را براندازد».
او بیان کرد: نکته جالب این است که به گفته کارشناسان در دوره فارسی میانه، به جز کتابها و متون، نفرین در کتیبهها دیده نشده است، اما دوباره از دوره فارسی جدید، شاهد ذکر نفرین در کتیبهها هستیم.
رضوانفر در ادامه به برخی از نفرینهای نوشتهشده در کتیبههای فارسی خارج از ایران به این شرح اشاره کرد:
بخشی از متن کتیبهٔ مسجد، موزه بنگلادش:
«هرکه این مسجد تخریب کرد اگر مسلمان باشد حرام میخورد اگر هندو باشد گاو میخورد و هرکس که این عمارت را نگاه دارد جای بلندش.»
کتیبه بنگلادشکتیبه تخفیف مالیاتی شاهعباس، مسجد باکو:
«تغییرکنندهٔ تخفیف مذکور به لعنت الهی و نفرین حضرت رسالتپناهی گرفتار گردد.»
کتیبه فرمان شاهعباس، جمهوری آذربایجانکتیبه تعمیر مدرسه، شهر دربند روسیه:
«زین پس بکُند اگر کسی غصب، لعنت ز خدا بر او فراوان.»
کتیبه شهر دربند، روسیهمنبع: اکوفارس
کلیدواژه: بانک مرکزی شاخص بورس افزایش قیمت طلای جهانی قیمت روز خودرو کتیبه ها نفرین ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۰۱۳۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نفرین پنج که دامنگیر انسان و پستانداران شد
تینا مزدکی_ اگر به پنجههای یک گربه، یک سگ یا حتی یک کانگورو نگاه کنید، متوجه میشوید که چیزی بین دستان ما و آنها مشترک است. همه پستانداران به اشکال مختلفی پنج انگشت دارند. بنابراین سوالی که پیش میآید این است که چرا با وجود نحوه تکامل متفاوت همه ما جاندارن، یک الگوی یکسان بین ما و آنها وجود دارد؟
برای پاسخ به این سوال که چرا پستانداران پنج انگشت دارند، ابتدا باید بفهمیم که چرا چهارپایان پنج انگشت دارند. پستانداران همه متعلق به رورَده تتراپودا هستند که به جز پستانداران شامل خزندگان، دوزیستان و پرندگان نیز میشود. همه اعضای این گروه پنج انگشت دارند، حتی نهنگها، فوکها و شیرهای دریایی پنج انگشت در بالههای خود دارند. البته حیواناتی مانند اسبها و پرندگان یک انگشت دارند؛ اما دانشمندان متوجه شدهاند که این جانوران هم در دوران جنینی خود پنج انگشت دارند که به مرور زمان تا قبل از تولد آنها کوچک و حذف میشود.
این فرآیند عمدتاً توسط ژنهای هاکس (Hox) دیکته میشود. ژنهای هاکس پروتئینهایی را رمزگذاری میکنند که به تنظیم فعالیت ژنهای دیگر کمک میکنند و آنها را روشن یا خاموش میکنند. آنها کمک میکنند که از اینکه اعضای بدن در محل درست خود در بدن حیوان قرار میگیرند، اطمینان حاصل شود. به این ترتیب، آنها در دیکته کردن الگوی اسکلتی چهارپایان نقش دارند و این کار را با کمک به کنترل پروتئینهای ایجاد شده توسط ژن مورد نیاز انجام میدهند تا همزمان با ایجاد بافت، یکدیگر را فعال و یا مسدود کنند.
از طریق این فرآیند، انگشتها رشد میکنند. بسته به نوع جانور، این انگشتها میتوانند به رشد خود ادامه دهند یا دوباره جذب شوند. اینکه دقیقا چگونه این اتفاق میافتد هنوز هم سوال است و این فرایند برای هر جانوری متفاوت است.
هیچ کس مطمئن نیست که این طرح پنج انگشتی برای اولین بار چه زمانی تکامل یافته است. اما اولین جانوران شناخته شدهای که انگشتانشان رشد کرده، حدود ۳۶۰ میلیون سال پیش از ماهی تکامل یافته و تقریباً هشت انگشت داشته است. با این حال، وجود طرح پنج انگشتی در اکثر چهارپایان زنده نشان میدهد که این ویژگی احتمالاً یک «همسانی» ژن یا ساختاری است که بین ارگانیسمها مشترک است زیرا آنها یک جد مشترک دارند. جد مشترک همه چهارپایان زنده باید به نحوی تکامل یافته باشد تا پنج انگشت داشته باشد و این الگو را به فرزندان خود منتقل کند.
یک جد مشترک توضیح مناسبی است برای اینکه چگونه پستانداران پنج انگشت داشتند، اما بازهم دلیل آن را نمیگوید. یکی از نطریههای که وجود دارد نظریه کانالیزه شدن است. بر اساس این نظریه با گذشت زمان، یک ژن یا صفت پایدارتر میشود و احتمال جهش در آن کمتر میشود. به عنوان مثال اگر بخواهیم مهرههای پستانداران را در نظر بگیریم، همه آنها تقریباً همیشه هفت مهره داشتهاند، حتی اگر این تعداد به نظر مزیت خاصی نداشته باشد، بر اساس این نظریه، اگر هفت مهره در طی میلیونها سال کار کرده باشد و مشکلی پیش نیاورده باشد، دلیلی برای تغییر آن وجود ندارد.
با این حال، همه محققان با ایده کانالیزه شدن موافق نیستند. کیمبرلی کوپر، متخصص ژنتیک تکاملی دانشگاه سندیگو، میگوید داشتن بیش از پنج انگشت که پُرانگشتی یا پلیداکتیلی نیز نامیده میشود، به عنوان یک جهش در بسیاری از پستانداران از جمله انسان رخ میدهد. جهشهای متعددی وجود دارد که میتواند باعث ایجاد پلیداکتیلی شود، اما مطالعه اخیر منتشر شده در مجله نیچر نشان داد که این جهش میتواند از طریق جهش تنها یک نوکلئوتید در ژن اتفاق بیفتد.
بنابراین برخی دانشمندان این سوال را مطرح میکنند که چرا گونههایی از جانوران پلیداکتیلی وجود ندارد؟
در پاسخ به این سوال گفته شده است که پلیداکتیلی یک نقطه ضعف تکاملی است. برخی میگویند ممکن است به پیوند ژنی مربوط باشد. به این معنا که با تکامل ژنها در طی میلیونها سال، برخی ژنها به هم مرتبط میشوند، به عنوان مثال تغییر یک ژن در مقدار انگشتان دست میتواند منجر به مشکلات سلامت جدیتری شود. با این وجود هیچ کدام از این استدلالها نمیتواند دلیل مناسبی برای پنج انگشتی بودن جانوران باشد.
شاید اگر این سوال را مطرح کنیم که چرا بیش از پنج انگشت در پستانداران نمیبینیم، به پاسخ سادهای برسیم. اما هرچه که باشد این یکی از رازهای طبیعت است که فاش شدن آن احتمالا بسیار هیجانانگیز خواهد بود.
منبع: livescience
۲۲۷۳۲۳
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903651